ساختار اتم شیمی دهم یکی از مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین مباحث در این پایه است که در کنکور سراسری نیز سوالات زیادی از آن مطرح می‌شود. در این صفحه، به‌طور جامع به آموزش ساختار اتم، ذرات زیراتمی، آرایش الکترونی، اعداد کوانتومی، جدول تناوبی و حل تست‌های کنکوری پرداخته شده است. با مطالعه این مطالب و تماشای ویدیوهای آموزشی، به‌راحتی می‌توانید بر این مباحث مسلط شوید.
۱. ذرات زیراتمی و ایزوتوپ‌ها
اتم‌ها از ذرات کوچکی به نام ذرات زیراتمی تشکیل شده‌اند که شامل الکترون (با بار منفی)، پروتون (با بار مثبت) و نوترون (بدون بار) هستند. عدد اتمی (تعداد پروتون‌ها) و عدد جرمی (مجموع پروتون‌ها و نوترون‌ها) دو مفهوم کلیدی در شناخت اتم‌ها هستند. همچنین، ایزوتوپ‌ها اتم‌هایی با عدد اتمی یکسان اما عدد جرمی متفاوت هستند. برخی ایزوتوپ‌ها به‌دلیل ناپایداری، پرتوزا هستند و به آنها رادیوایزوتوپ می‌گویند.
برای درک بهتر این مفاهیم و حل تست‌های کنکوری مرتبط، ویدیوی آموزشی من را تماشا کنید
مشاهده ویدیوی ذرات زیراتمی و ایزوتوپ‌ها
۲. آرایش الکترونی و اعداد کوانتومی
آرایش الکترونی نحوه چیدمان الکترون‌ها در لایه‌ها و زیرلایه‌های اطراف هسته را نشان می‌دهد. برای رسم آرایش الکترونی، از روش آفبا استفاده می‌شود که بر اساس افزایش انرژی زیرلایه‌ها است. زیرلایه‌ها شامل s/p/d/f هستند و هر کدام ظرفیت مشخصی برای پذیرش الکترون دارند.
اعداد کوانتومی نیز برای توصیف موقعیت و رفتار الکترون‌ها استفاده می‌شوند. این اعداد شامل:
- عدد کوانتومی اصلی (n): نشان‌دهنده لایه اصلی.
- عدد کوانتومی اوربیتالی (l): نشان‌دهنده شکل اوربیتال.
- عدد کوانتومی مغناطیسی (m): جهت اوربیتال در فضا.
- عدد کوانتومی اسپین (s): جهت چرخش الکترون.برای یادگیری کامل این مفاهیم و حل تست‌های کنکوری، ویدیوی آموزشی من را تماشا کنید:
مشاهده ویدیوی آرایش الکترونی و اعداد کوانتومی
۳. آرایش الکترونی فشرده و گازهای نجیب
آرایش الکترونی فشرده یا خلاصه‌شده، روشی ساده‌تر برای نمایش آرایش الکترونی اتم‌ها است. در این روش، از گازهای نجیب (عناصر گروه ۱۸ جدول تناوبی) به‌عنوان مرجع استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، آرایش الکترونی سدیم (Na) به‌صورت Ne]۳s¹] نوشته می‌شود که نشان می‌دهد الکترون‌های سدیم شبیه به نئون (Ne) هستند، به‌اضافه یک الکترون در لایه ۳s¹.
این روش به شما کمک می‌کند تا به‌راحتی دوره و گروه عناصر را در جدول تناوبی تشخیص دهید. برای یادگیری کامل این روش و حل نمونه سوالات، ویدیوی آموزشی من را تماشا کنید:
مشاهده ویدیوی آرایش الکترونی فشرده
۴. جدول تناوبی و موقعیت عناصر
جدول تناوبی عناصر، ابزاری قدرتمند برای سازمان‌دهی و پیش‌بینی ویژگی‌های عناصر است. هر عنصر در جدول تناوبی بر اساس عدد اتمی (تعداد پروتون‌ها) مرتب شده است. دوره‌ها (ردیف‌های افقی) و گروه‌ها (ستون‌های عمودی) اطلاعات مهمی درباره عناصر ارائه می‌دهند:
- دوره: نشان‌دهنده تعداد لایه‌های الکترونی.
- گروه: نشان‌دهنده تعداد الکترون‌های لایه ظرفیت.
با استفاده از عدد اتمی، می‌توانید دوره و گروه یک عنصر را تشخیص دهید و بالعکس. برای یادگیری کامل این مفاهیم و حل مثال‌های متنوع، ویدیوی آموزشی من را تماشا کنید:
مشاهده ویدیوی جدول تناوبی و موقعیت عناصر
۵. حل تست‌های کنکوری ساختار اتم
تست‌های کنکوری ساختار اتم، ترکیبی از مفاهیم ذرات زیراتمی، آرایش الکترونی، اعداد کوانتومی و جدول تناوبی هستند. برای حل این تست‌ها، باید به‌طور کامل بر مفاهیم پایه مسلط باشید و بتوانید ارتباط بین آنها را درک کنید.
در این ویدیو، تست‌های کنکوری مرتبط با اعداد کوانتومی، آرایش الکترونی و تعیین دوره و گروه عناصر به‌طور کامل تحلیل شده‌اند. برای مشاهده این ویدیو و بهبود مهارت‌های خود، روی لینک زیر کلیک کنید:
مشاهده ویدیوی حل تست‌های کنکوری ساختار اتم
